Energie

Zowel data als energie zijn hoofdingrediënten in alle sectoren, omdat alles wat binnen de samenleving wordt geproduceerd en geconsumeerd een directe link heeft met energie.

Er zullen ingrijpende veranderingen plaatsvinden in de energiesector, waarbij Big Data een hoofdrol speelt. Indirect zal dat invloed hebben op onder andere verkeer, voedselproductie en afvalverwerking. Dit thema beoogt de energietransitie mogelijk te maken en te versnellen.

Er is al decennia weinig veranderd aan de manier waarop energie opgewekt en gedistribueerd wordt in Nederland. Energie wordt opgewekt in een aantal grote centrales en daarna via het elektriciteit- en gasnetwerk naar de klant geleid. Deze centrales passen zich aan zodat het aanbod en vraag precies in evenwicht zijn.

Nieuwe uitdagingen

Door de opkomst van duurzame energie staan we echter aan de vooravond van fundamentele veranderingen in de energiesector. Ten eerste zal energie steeds meer decentraal worden opgewekt door zonnepanelen, wind turbines, warmtepompen, biovergisting etc. Ten tweede wordt het een nieuwe uitdaging om vraag en aanbod op elkaar af te stemmen.

Er moet immers veel meer gecoördineerd worden om de energie van al die losse zonnepanelen op de juiste plek te krijgen. Daarnaast zijn duurzame bronnen veel onvoorspelbaarder: soms is er veel zon en wind, soms weinig. Er is dus opslag nodig om het teveel te kunnen gebruiken als er geen wind of zon is. Ten derde zullen de losstaande netwerken van gas, elektriciteit en warmte/koude beter met elkaar verbonden moeten worden. Zo kan bijvoorbeeld overtollige elektriciteit worden opgeslagen als synthetisch gas of als warmte/koude.

Rol van ICT

In deze omslag speelt ICT een grote rol omdat het in de behoefte aan coördinatie kan voorzien. Netwerkbeheerders rollen steeds meer slimme meters en sensoren uit om die coördinatie te kunnen bieden. Hieruit volgen grote stromen data die geïntegreerd en geanalyseerd moeten worden middels slimme algoritmen.

Dit thema wordt getrokken door drs. Pieter den Hamer (Lead Big Data bij Alliander, tevens Associate researcher Universiteit Utrecht) en prof. dr. ir. Han La Poutri (lid MT van Centrum Wiskunde & Informatica en full professor Intelligente Energiesystemen aan de TU Delft).

Doelstelling

De doelstelling van dit thema is om via publiek-private samenwerking een omslag te bewerkstelligen in het gebruik van data in het energiedomein. Hiervoor worden hoofdrolspelers uit bedrijfsleven, wetenschap en overheid aan elkaar gekoppeld, en speciale calls ontwikkeld die zich richten op specifieke deelproblemen.

Rol NWO en TNO

NWO voert de calls uit en is betrokken bij de ondersteuning van de C2D-organisatie. TNO biedt expertise en faciliteiten aan zoals het Hybrid Energy System Integration (HESI) Lab in Groningen bij het Energy Transition Center (EnTranCe).

Commit2Data animatievideo

In deze video gebruiken wij een onderzoeksproject om te laten zien wat de invloed van fundamenteel onderzoek, samenwerking en het gebruik van Big Data bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke uitdagingen.